donma - çözülme ne demek?
Donma-çözülme, suyun katı (buz) ve sıvı halleri arasındaki geçiş sürecini ifade eder. Bu süreç, sıcaklık değişimleriyle tetiklenir ve doğada önemli etkilere sahiptir.
Donma:
- Suyun sıvı halden katı hale geçmesidir.
- Sıcaklık 0°C'ye (32°F) düştüğünde veya altına indiğinde gerçekleşir. Bu sıcaklığa donma noktası denir.
- Donma sırasında su molekülleri daha düzenli bir yapıya (kristal yapı) bürünür.
- Donma, suyun hacminde yaklaşık %9'luk bir artışa neden olur. Bu durum, kayaçların parçalanmasına ve toprak yapısının değişmesine katkıda bulunabilir (donma çözülme ayrışması).
Çözülme:
- Buzun katı halden sıvı hale geçmesidir.
- Sıcaklık 0°C'nin üzerine çıktığında gerçekleşir.
- Çözülme, buzulların, kar örtüsünün ve donmuş toprakların erimesine neden olur.
- Çözülme suları, su kaynaklarını besler ve ekosistemler için hayati öneme sahiptir. Ancak aşırı ve hızlı çözülme, sellere ve toprak kaymalarına yol açabilir. (buzul erimesi)
Donma-Çözülme Döngüsü:
- Sıcaklığın sürekli olarak 0°C'nin üzerinde ve altında değiştiği bölgelerde, donma ve çözülme olayları tekrar tekrar yaşanır.
- Bu döngü, permafrost (sürekli donmuş toprak) bölgelerinde toprak yapısını önemli ölçüde etkiler.
- Donma-çözülme döngüsü, binaların temellerine, yollara ve diğer altyapılara zarar verebilir.
- İklim değişikliği ile birlikte donma-çözülme döngülerinin sıklığı ve şiddeti artabilir.